چراغ خاموش سال های ماهواره ای در ایران ، حرکت لاک پشتی دولت در حمایت از توسعه صنعت فضایی - جملات زیبا

گروه فناوری خبرنگاران؛ حمیده آقاجانی - بر خلاف تصور همه آن ها که پشت در های بسته به دنبال برنامه ریزی برای خاتمه یک انقلاب بودند، اما چهل و یکمین سال آن با قدرت آغاز شده است. حالا دیگر همه کشور های جهان می دانند که دانشمندان ایرانی توانایی انجام هر کاری را دارند.

خروجی دانشگاه های ایرانی محققان و پژوهشگرانی هستند که در هر دوره و فصلی از علم توانسته اند فعل خواستن را صرف کنند. ایران، امروز در حوزه نانو رتبه سوم را دارد و در جایگاه چهارم تولید مقاله در جهان نشسته است؛ اما شاید یکی از حوزه هایی که می توانست به سرعت اعتبار علمی کشور را به رخ کشیده و نام ایران را در بین کشور های صاحب تکنولوژی مطرح کند، فناوری فضایی است.

استارت توسعه فناوری فضایی سازمان با یک پرتابه فضایی که قرار بود توسط سازمان فضایی ایران در یک پرواز زیرمداری آزمایش شود، خورده شد. این موشک حامل محموله ای آزمایشی بود که مشترکاً توسط وزارت علوم و وزارت دفاع طراحی و ساخته شده بود. اما اولین ماهواره پروازی زیرمداری ایران در 15 بهمن 1386 با موشک ماهواره بر فضایی ایران به نام سفیر پرتاب شد. یک پرتاب موفقیت آمیز که توانست ایران را یک گام به پرتاب ماهواره ها به مدار زمین نزدیک کند.

به گواه تاریخ ایرانی ها هرگز در هیچ دوره ای از تلاش دست برنداشته اند و هر بار که شکستی بوده در پی آن پیروزی نیز آمده است. انقلاب اسلامی پیروزی بود که برکات بسیاری با خود به همراه داشت که یکی از آن ها درس استقامت و خودباوری است. همین خودباوری باعث شد تا در بهمن 1388 سازمان فضایی ایران کاوشگر3 را به همراه چند جانور شامل یک موش صحرایی، دو لاک پشت و چند کرم به فضای زیرمداری پرتاب کرده و زنده به زمین بازگرداند. این پرتابه قادر بود تا داده های الکترونیکی و تصاویر زنده از زمین را به مرکز مخابره نماید.

اوج توانایی صنعت فضایی ایران با سفر خانم آفتاب (میمون رزوس) در بهمن 1391 به رخ کشیده شد. این میمون با کاوشگر پیشگام توانست به مدت 20 دقیقه تا ارتفاع 120 کیلومتری زمین پرتاب و با موفقیت به زمین بازشود، این پرتاب موفقیت آمیز 54 سال پس از پرتاب اولین میمون یعنی خانم بیکر صورت گرفت.

البته پس از سال 1391 کمی صنعت فضایی ایران کم فروغ بود و خبر های جدید به گوش نمی رسید تا اینکه سال گذشته در یک آزمایش تلخ روز 25 دی 1397 وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از پرتاب ناموفق ماهواره پیام داد. این ماهواره حاصل سال ها تلاش تیم های مختلف در دانشگاه صنعتی امیر کبیر بود و آذری جهرمی علت در مدار قرار نگرفتن پیام را اینگونه برشمرد که: سرعت جدا شدن ماهواره از ماهواره بر مناسب نبود و به سرعت مطلوب نرسید و متاسفانه در لحظه آخر ماهواره در مدار قرار نگرفت. این خبر برای مردم ایران که انتظار های بیشتری از توسعه فضایی کشور داشتند برآورده نکرد، اما چراغ امید ها نیز خاموش نشد.

البته سید احمد معتمدی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در جدیدترین اظهارات خود، با اشاره به تجربه طراحی و ساخت ماهواره پیام دانشگاه صنعتی امیرکبیر، در همین خصوص می گوید: در همان روز پرتاب ماهواره پیام، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید بر ساخت ماهواره دیگری در این دانشگاه نمود. در سناریو پیشنهادی برای این ماهواره موضوع استفاده از فناوری های نوین و رسیدن به قدرت تفکیک یک متر مطرح بود که با مذاکرات اجرا شده، مورد تایید قرار گرفت.

رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان اینکه طراحی و ساخت ماهواره با دقت یک متر و با استفاده از فناوری های نوین است، تاکید می کند: کلاس ماهواره و سطح بلوغ فناوری را ارتقا خواهد داد.

سال جاری سال رونق فضایی بود!

حسین صمیمی رییس پژوهشگاه فضایی ایران، در آغاز سال 1398 از آماده شدن 2 ماهواره ایرانی ناهید یک که یک ماهواره مخابراتی است و نیز ماهواره پارس یک به عنوان ماهواره سنجش از دور در سال جاری خبر داد و گفت: این ماهواره سال جاری تحویل پرتابگر می شود.

صمیمی با بیان اینکه ساخت ماهواره ها با هدف کاربردی شدن تحقیقات فضایی اجرا شده است، اضافه نمود: ساخت ماهواره مخابراتی ناهید یک در پژوهشگاه فضایی ایران اجرا شده و ماهواره سنجشی پارس یک با همکاری بخش خصوصی اجرا شده است و ما معتقدیم که با خاتمه رساندن این پروژه ها، شاهد پیشرفت فضایی خواهیم شد که منجر به پیشرفت سایر حوزه ها نیز می شود.

این اخبار نوید بخش روز های بهتر برای صنعت فضایی کشور است؛ البته به این شرط که این خبر ها شبیه به وعده های خاک خورده نباشد، زیرا توسعه صنعت فضایی نیازمند یک عزم و اراده دانشگاهی و حمایت های جدی بخش دولتی است. دولتی که همواره در زبان به توسعه این حوزه تاکید داشته، اما در عمل حرکت لاک پشتی را در پیش گرفته است. روز های بی خبری از فرایند طراحی و ساخت ماهواره های جدید تا نیمه دوم سال طول کشید و آغاز هفته جهانی فضا شاید فرصتی بود که مسئولین فضایی خبر های تازه به دست رسانه و مردم برسانند.

حسین صمیمی رییس پژوهشگاه فضایی ایران در مراسم آغاز هفته جهانی فضا تاکید کرد: زمان آن رسیده است که با تدوین یک الگوی مشارکتی علمی و استفاده حداکثری از امکانات موجود گام های بعدی برای ساخت ماهواره های سنجشی و مخابراتی را برداریم و از فواید این اقدام که کاهش هزینه ها و سرعت بخشیدن به اجرای پروژه ها است، بهره مند شویم.

صمیمی، اتحاد ایرانی برای ساخت ماهواره ایرانی را یک شعار پیشنهادی محلی برای کشور دانست و اضافه نمود: با طرح این شعار امیدواریم که ماهواره بعدی یک ماهواره مشارکتی باشد که در کشور ساخته می شود.

وی در همین نشست از تحویل ماهواره ناهید 1 به سازمان فضایی خبر داده و قول داد که ماهواره پارس 1 نیز تا خاتمه سال جاری تکمیل خواهد شد.

این روز ها باز هم خبر های ماهواره ای از گوشه و کنار به گوش می رسد و هر کدام از مسئولین مربوطه در حوزه فضایی نام ماهواره ای را به زبان آورده و خبر از تکمیل آن می دهند، اما آن چه مهم است اینکه هر زمان پرتاب موفقی در مدار آرام گیر می توانیم حرف هایی برای گفتن داشته باشیم. این روزها انگار مسئولین فضایی کشور تلاش می کنند تا چراغ خاموش پیش بفرایند و امیدوارم در بهار انقلاب سال آینده خبرهای بهتری از این حوزه به رشته تحریر در بیاوریم.