عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست و چگونه انجام میشود - جملات زیبا

اگر مفصل ران در اثر التهاب مفاصل، شکستگی یا دیگر مسائل آسیب ببیند، فعالیت های معمول مانند پیاده روی، نشستن و بلند شدن از روی جایگاه ممکن است سخت و سخت باشد. ران شما ممکن است سفت و سخت شود و پوشیدن جوراب و کفش به کاری طاقت فرسا و دردناک تبدیل شود. بعلاوه فرد در هنگام استراحت هم با مسائلی رو به رو خواهد بود.

اگر داروها، ایجاد تغییر در فعالیت های روزانه و استفاده از وسایل یاریی، یاریی به بهبود علایم نکند، شاید لازم باشد که فرد احتمال انجام جراحی تعویض مفصل ران را در برنامه قرار دهد. جراحی تعویض مفصل ران، یک جراحی بی خطر بوده که باعث کاهش درد، افزایش توان حرکتی و یاری به برگشت سریع تر به فعالیت های روزانه خواهد شد.

اولین جراحی تعویض مفصل ران در سال 1960 اجرا شد و تا کنون یکی از پیروز ترین عمل های جراحی در دنیای پزشکی بوده است. از دهه شصت میلادی تا کنون پیشرفت های زیادی در نحوه انجام عمل جراحی رخ داده که تا حدود زیادی باعث موثرتر شدن این روش درمانی شده است. بر اساس آمار سالانه چیزی در حدود سیصد هزار عمل جراحی تعویض مفصل ران در کشور ایالات متحده آمریکا انجام می شود.

آناتومی مفصل ران

مفصل ران یکی از بزرگ ترین مفاصل بدن است. در واقع این مفصل از یک قسمت کروی و یک قسمت حفره ای تشکیل شده است . این حفره با در اصطلاح socket از طریق استابولوم (acetabulum) تشکیل می شود که در واقع بخش بزرگی از استخوان لگن است. قسمت کروی و توپ مانند هم در واقع سر استخوان ران (femoral head) است. سر استخوان ران در واقع قسمت انتهایی بالای ران است.

سطح استخوان سر ران و حفره استابولوم از طریق غضروف ارتیکولار (articular cartilage) پوشیده شده است. غضروف بافت نرمی در سطح استخوان است که اجازه می دهد استخوان ها در کنار هم دیگر به آسانی حرکت نمایند. بافت نازکی تحت عنوان غشای سینوویوم (synovial membrane) اطراف مفصل ران را در برگرفته است

در یک مفصل ران سالم، این غشای نازک مقدار حکمی مایع فراوری می نماید که مانع از ایجاد اصطکاک در هنگام حرکت مفصل ران خواهد شد. بافت هایی تحت عنوان لیگامان یا رباط (ligaments) قسمت کروی و حفره ای مفصل ران را به همدیگر متصل نموده و باعث ثبات مفصل می شوند.

چه عواملی باعث درد مفصل ران می شوند؟

شایع ترین علت درد مزمن مفصل ران و ناتوانی حرکتی ناشی از آن التهاب مفاصل است. آرتروز (Osteoarthritis)٬ روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) و التهاب های ناشی از جراحت (traumatic arthritis) از عمده ترین عوامل ایجاد نماینده این بیماری هستند.

آرتروز

این نوع از بیماری یک بیماری وابسته به سن است. این بیماری در افراد 50 سال و بالاتر و افرادی که در خانواده آن ها سابقه التهاب مفاصل وجود دارد دیده می شود. در این بیماری غضروف اطراف مفصل ران از بین می رود. زمانی که غضروف بین استخوان ها از بین برود، این استخوان ها به هم ساییده شده و درد و سختی مفصل ران ایجاد می شود. گاهی به علت رشد نامناسب مفصل ران در کودکی هم فرد دچار آرتروز خواهد شد.

روماتیسم مفصلی

این بیماری یک بیماری خود ایمنی است. بر اثر این بیماری غشای مفاصل زلاله ای ملتهب و ضخیم خواهند شد. این التهاب مزمن معمولا منجر به ایجاد آسیب در غضروف ها می شود و در نهایت منجر به درد و گرفتگی عضلات خواهد شد. در واقع روماتیسم مفصلی یکی از شایع ترین انواع التهاب مفاصل است.

التهاب پس از جراحت

این نوع از التهاب منجر به آسیب جدی به مفصل ران و حتی شکستگی آن خواهد شد. احتمال آسیب غضروف و در نهایت درد مفصل ران با گذشت زمان وجود دارد.

از بین رفتن بافت در پی کاهش خون رسانی (Avascular necrosis)

در نتیجه آسیب مفصل ران، احتمال کاهش خون رسانی به سر استخوان فمورال یا استخوان ران وجود دارد. این فقدان خون رسانی از طرف دیگر ممکن است باعث آسیب تماشا سطح استخوان و بیماری آرتروز هم شود.

بیماری های مفصل ران در کودکی

برخی از بچه ها و نوزادان دارای مسائلی در مفصل ران خود هستند. حتی اگر این مسائل به خوبی در طی دوران کودکی فرد درمان شوند، ممکن است بعد ها و با گذشت زمان در فرد ایجاد آرتروز نمایند. این اتفاق به این خاطر می افتد که ممکن است که مفصل ران ممکن است به خوبی رشد ننموده و سطح مفصل آسیب پذیر باشد..

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران در چه کسانی مورد احتیاج است

به علل متفاوتی ممکن است مفصل ران در ناحیه لگن دچار تخریب شدید شود که معمول ترین آنها عبارتند از:

* وقتی که مفصل ران سائیده شده و دچار آرتروز و خرابی میشود

* بد جوش خوردن شکستگی های لگن و استابولوم

* نکروز آوازکولر و خرابی سر استخوان ران به علت نرسیدن خون

* درگیر شدن مفصل ران به علت بیماری روماتیسم

* وقتی که مفصل ران دررفتگی مادرزادی داشته و به علت آن خراب میشود

آیا عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران یک بار برای همواره است

همانطور که مفصل طبیعی انسان عمر ابدی ندارد مفصل مصنوعی لگن هم همینطور است. این مفاصل مصنوعی ممکن است بعد از مدتی در داخل استخوان شل شوند.

ممکن است دچار خوردگی شوند و یا ممکن است استخوان بدن در اطراف آنها خورده شود. اینکه این اتفاق چه مدت بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن میفتد در همه بیماران یکسان نیست.

در غالب افراد عمل شده، مفصل مصنوعی لگن تا آخر عمر وی کار نموده و عمل جراحی تعویض مفصل لگن فقط یک بار در تمام طول عمر وی انجام میشود.

البته در برخی بیماران ممکن است به عللی احتیاج باشد تا مفصل مصنوعی یک بار دیگر و یا حتی بیش از یک بار تعویض شود.

مفاصل مصنوعی لگن در صورتیکه به درستی کارگذاشته شوند معمولا بیش از 25-20 سال عمر مینمایند ولی این مدت میتواند بیشتر و یا گاهی کمتر از این هم بشود.

تعویض مفصل لگن چه فایده ای دارد

بیمارانی که تصمیم به عمل جراحی تعویض مفصل لگن میگیرند عمدتا کسانی هستند که به علت خراب شدن مفصل ران در این ناحیه درد دارند. این درد مانع از انجام کارهای روزانه شده و لذت یک زندگی خوب و سالم را از بیمار میگیرد.

قبل از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن بسیاری از بیماران از خود میپرسند این نوع جراحی چه یاریی میتواند به من بکند و بعد ار جراحی چه تغییری در زندگی من رخ میدهد.

محدودیت حرکتی در مفصل

خراب شدن مفصل ران در ناحیه لگن موجب محدود شدن حرکات این مفصل میشود. سر استخوان ران دیگر نمیتواند به راحتی در داخل حفره استابولوم حرکت کند.

البته مقداری از این محدودیت حرکت مربوط به سفت و غیر قابل انعطاف شدن رباط ها و تاندون های اطراف مفصل ران است.

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن چون سر استخوان ران و کاسه استابولوم هر دو عوض شده اند حرکت مفصل به راحتی انجام میشود.

البته گاهی اوقات ممکن است به علت تغییرات شدیدی که در استخوان های لگن و در بیومکانیک مفصل ران ایجاد شده است و به علت کوتاه شدن شدید رباط ها و تاندون های اطراف مفصل، این محدودیت حرکت بعد از جراحی بطور کامل برطرف نشود ولی میتوان گفت که تا حد زیادی بهبود میابد.

کوتاه بودن اندام

به علت تخریب سر استخوان ران و کاهش ارتفاع سر استخوان ران اندام تحتانی این بیماران کوتاه است. در مواردی این کوتاهی به علت جابجا شدن سر استخوان ران به سمت بالا است.

این کوتاهی میتواند موجب لنگش بیمار شود. با تعویض مفصل لگن این کوتاهی بطور کامل و یا تا حد زیادی از بین میرود.

در صورتیکه کوتاهی در حد 4-3 سانتیمتر باشد تقریبا بطور کامل درمان میشود ولی در مواردی که مقدار کوتاهی بیش از آن باشد ممکن است تصحیح کامل آن موجب بروز عوارضی مانند آسیب و فلج عصب سیاتیک شود.

در این موارد پزشک معالج با احتیاط عمل نموده و کوتاهی اندام را در حد قابل قبولی جبران میکند.

لنگش

در تخریب مفصل ران بیمار در حین راه رفتن دچار لنگیدن میشود. این لنگش به علت درد، محدودیت حرکتی و کوتاهی اندام و ضعف عضلات لگن ایجاد میشود.

در خصوص سه علت اول بحث شد. در تخریب مفصل ران، بیمار به علت درد، سال ها نتوانسته است خوب راه برود که نتیجه آن ضعیف شدن عضلات لگن است.

ضعف عضلات لگن موجب میشود بیمار نتواند خوب راه برود و به بیان دیگر در حین راه رفتن دچار لنگش میشود.

تعویض مفصل لگن به خودی خود نمیتواند عضلات لگن را قوی کند ولی با از بین رفتن درد، بیمار میتواند بعد از انجام جراحی، نرمش های خاصی را تحت نظر پزشک معالج انجام داده و از طریق آنها عضلات ضعیف شده را قوی کند. قوی شدن این عضلات میتواند لنگش بیمار را بهبود داده یا کاملا از بین ببرد.

قبل از عمل تعویض کامل مفصل ران

پیش از عمل جراحی مفصل ران، بیمار با جراح ارتوپد دیدار نموده و درباره عمل صحبت می نماید. جراح عمل را برای فرد توضیح داده و برای اطمینان از سلامت کامل فرد آزمایشات و تست های مختلفی از او گرفته میشود. بعلاوه گزینه های مختلف پروتز برای فرد معرفی شده و در انتخاب برترین گزینه به وی یاری می شود.

سایر پیشنهادات پیش از این جراحی به توضیح زیر است:

* اگر به دارویی حساسیت دارید به پزشک گزارش دهید.

* آزمایشات لازم را انجام دهید.

* حداقل 10 روز پیش از عمل بدون هماهنگی با پزشک هیچ دارویی از جمله آسپرین، داروهای مکمل گیاهی یا داروهای ضد التهاب مصرف نکنید.

* دو هفته پیش از جراحی سیگار نکشیدن و الکل مصرف نکنید

* در صورت لزوم پیش از جراحی وزن خود را کنترل کنید

* از 8 ساعت پیش از عمل چیزی نخورید.

* مطمئن شوید از شرایط و ریسک عمل کاملا مطلع هستید و اگر هر چیزی برایتان واضح نبود از پزشک خود سئوالات لازم را بپرسید.

شیوه عمل تعویض کامل مفصل ران

با توجه به شرایط بیمار، عمل جراحی تعویض مفصل ران یا با بیهوشی عمومی انجام می گیرد یا بیهوشی نخاعی (یا منطقه ای).

جراح بروی ران برش ایجاد نموده و پس از کنار زدن ماهیچه های متصل به استخوان ران به مفصل ران می رسد. سپس مفصل و استخوان آسیب دیده از لگن جدا شده و قطعه فلزی نیم کره ای شکل در جای خالی قرار می گیرد که برای استحکام آن از سیمان یا پیچ مخصوص استخوان استفاده می شود. سپس یک لایه محافظ پلاستیکی داخل قلعه فلزی قرار می گیرد که موجب می شود سطح صافی برای حرکت آزادانه مفصل ایجاد شود.

در مرحله بعد جراح به روی ایمپلنت استخوان ران تمرکز می نماید. یک قطعه میله ای شکل باریک داخل استخوان ران قرار می گیرد که سمت دیگر آن که توپی شکل است باید در سوکت یا قطعه فلزی قرار بگیرد. پس از انجام این کار، مفصل امتحان می شود تا جراح مطمئن شود حرکات مفصل به راحتی انجام می گیرد.

در نهایت جراح برش ها را بخیه زده یا با منگنه جراحی می بندد. برای جلوگیری از تجمع مایع زیر پوست در محل جراحی شده یک لوله قرار می گیرد که پس از چند روز برداشته خواهد شد. محل جراجی شده باندپیچی شده و بیمار پس از استراحت چند روزه از بیمارستان مرخص خواهد شد.

نوع بیهوشی

عمومی,آرام بخشی

در عمل تعویض مفصل ران، پروتز جایگزین مفصل آسیب دیده ران می شود.

ریکاوری

ناراحتی های احتمالی

درد، تورم و احساسس بی حسی در زانو پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو طبیعی است. اما در صورتیکه علائمی نظیر درد قفسه سینه، مسائل تنفسی یا تب داشتید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

مراقبتهای لازم

عمل جراحی مفصل ران عملی سخت و پردرد است بنابراین نباید انتظار داشته باشید بلافاصله پس از انجام این عمل آغاز به راه رفتن کنید. معمولا پس از انجام عمل تا 5 روز در بیمارستان بستری خواهید بود. پس از ترخیض از بیمارستان نیز تا چند هفته (معمولا 4 الی 6 هفته) باید به یاری عصا با واکر راه بروید. سایر مراقبت های پس از عمل جراحی مفصل ران به توضیح زیر است:

* جلسات فیزیوتراپی را به طور منظم بروید.

* برنامه ورزشی و تمریناتی که برای انجام دادن در خانه ارائه شده را انجام دهید

* محل جراحی را خشک و تمیز نگه دارید.

* ورزش های سنگینی که به پا فشار وارد می آورد انجام ندهید.

* در صورت داشتن درد، داروهای مسکن تجویز شده از طریق پزشک را مصرف کنید.

* تا دو هفته پس از جراحی سیگار نکشید.

* تا زمانی که پزشک تایید ننموده است رانندگی نکنید.

* برای حفظ تعادل و راحت تر راه رفتن از واکر یا عصا بهره ببرید.

* تا زمانیکه پزشک تایید ننموده است از پله بالا و پایین نشوید.

* از دستورات پزشک جهت مراقبت از محل جراحی پیروی کنید.

این عمل به چه کسانی توصیه نمیشود؟

* افرادی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند.

* افرادی که خیلی سیگار می کشند.

* بیمارانی که به دیابت یا فشار خون مبتلا هستند.

ریسکهای عمل

* عفونت

* در رفتگی لگن

* شل شدن مفصل ران

* آسیب یا شکستگی پروتز

* خونریزی

* لخته شدن خون در پا یا ریه ها

* آسیب به استخوان و احتیاج به جراحی مجدد

* آسیب به اعصاب پا

* شکستگی اطراف پروتز

* شنمایندگی استخوان

* حساسیت به فلز

* مسمومیت ناشی از فلز

* درد مزمن

پارامترهای قیمت

- نوع بیهوشی

- تکنیک جراحی

- جنس پروتز

- شرایط سلامتی بیمار، نظیر داشتن دیابت

- مقدار تخصص و تجربه جراح

منبع: سایت دکتردکتر

سایت مدیریپ

سایت ایران ارتوپد

منبع: راسخون