چین در آستانه جمع آوری نخستین نمونه های قمری در 40 سال گذشته است
به گزارش جملات زیبا، فضاپیمای چینی چانگ ای 5 با پرتاب به سطح ماه، تنها یک روز قمری فرصت خواهد شد تا نمونه هایی از منطقه ای کاوش نشده در نیمه پیدای ماه را جمع آوری کند.
با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.
به گزارش خبرنگاران به نقل از زومیت، اواخر ماه جاری فضاپیمایی چینی با سفر به ماه نخستین بار در بیش از 40 سال گذشته، سنگ های قمری را برداشت خواهد نمود. این مأموریت تازه ترین برنامه از مجموعه سفرهای پیوسته پیچیده به سطح ماه است که سازمان ملی فضایی چین راهنمایی می نماید. این مأموریت دنباله چانگ ای 4 محسوب می گردد؛ فضاپیمایی که سال گذشته نخستین بار در نیمه پنهان ماه فرود آمد.
کارولین فن در بوگرت، زمین شناس سیاره ای در دانشگاه مونستر در آلمان، رفتن به سطح ماه و آوردن نمونه های قمری به زمین را توانایی فناورانه چشمگیری می داند. فضاپیمای بعدی چین قرار است 24 نوامبر (4 آذر) از مرکز پرتاب ماهواره ون چانگ در جزیره هاینان از روی زمین برخیزد. چانگ ای 5 پیش تر قرار بود سال 2017 زمین را ترک کند؛ اما نقص فنی در موتور راکت لانگ مارچ 5 موجب تعویق پرتاب تا امروز شد.
هدف مأموریت چانگ ای 5 جمع آوری خاک و سنگ از منطقه ای کاوش نشده در نیمه پیدای ماه و بازگرداندن آن ها به زمین است. اگر مأموریت با موفقیت همراه گردد، نخستین نمونه های قمری از زمان مأموریت های ایالات متحده و شوروی در دهه های 1960 و 1970 به زمین آورده خواهد شد. ازآنجاکه نمونه های تازه قمری می توانند اطلاعاتی ارزشمند درباره تکامل تنها قمر زمین به ما بیاموزند، دانشمندان ماه شناس مشتاق مطالعه آن ها خواهند بود. این مواد می توانند در معین دقیق تر تاریخ سطوح سیاره ها نظیر مریخ و عطارد هم به پژوهشگران یاری نمایند. هارالد هیزنگر، زمین شناس در دانشگاه مونستر می گوید: محل فرود [چانگ ای 5] بسیار عاقلانه انتخاب شده است.
چانگ ای 5 دربردارنده سطح نشین، بخش صعودگر، مدارگرد و بازگرداننده است. پس از آنکه فضاپیما به مدار ماه وارد گردد، جفت سطح نشین و صعودگر جدا خواهند شد و نزول به سمت مجموعه ای آتش فشانی با ارتفاع 1300 متر در شمال دریاوار اقیانوس طوفان ها به نام مونس رومکر را شروع خواهند کرد. اقیانوس طوفان ها دشت بازالتی تیره و بسیار عظیمی در ماه است که از روی زمین می توان آن را مشاهده کرد.
به محض آنکه فضاپیما روی ماه فرود آید، تا دو متر از سطح قمری را حفر و بازوی رباتیک خود را دراز خواهد نمود تا تقریبا دو کیلوگرم از مواد سطحی را برداشت کند. سپس، مواد در صعودگر ذخیره خواهند شد تا سطح ماه را ترک نمایند. به گفته کلایو نیل، دانشمند زمین شناس در دانشگاه نوتردام در ایندیانا آمریکا، عملیات نزول و صعود در یک روز قمری (تقریبا 14 روز زمینی) به وقوع خواهد پیوست تا از مواجهه با دمای بسیار سرد شبانگاه ماه اجتناب گردد که می تواند به تجهیزات الکترونیکی آسیب برساند.
نیل می گوید مأموریت فضایی بعدی چین ازمنظر فنی چالش برانگیز و امکان شکست زیاد است. محتمل است سطح نشین روی سطح ماه سقوط کند یا واژگون گردد یا نمونه ها در طول جهت از محفظه نشت نمایند؛ بااین حال، نیل امیدوار است مسئله ای پیش نیاید.
به محض آنکه صعودگر به مدار ماه بازگردد، نمونه ها به ماژول بازگرداننده منتقل خواهد شد. جیمز کارپنتر، سرپرست پژوهش های اکتشافات انسانی و رباتیک در سازمان فضایی اروپا در نوردویک هلند، می گوید این پهلوگیری دو فضاپیما حین پرواز در مدار عملیاتی پیچیده و تمرینی مناسب برای اکتشافات انسانی آینده خواهد بود. چین میخواهد از حوالی سال 2030، فضانوردانش را به ماه بفرستد.
سپس، فضاپیمای چانگ ای5 سفر بازگشت به خانه را شروع خواهد نمود و احتمالا در اوایل دسامبر با چتر نجات در بخش سیزیوانگ در مغولستان داخلی در شمال چین فرود خواهد آمد. لی چانلای، طراح ارشد مأموریت چانگ ای 5، می گوید بخش عمده نمونه ها در آموزشگاه علوم رصدخانه نجوم ملی چین در پکن نگه داری خواهد شد. مقداری از نمونه ها در محلی جداگانه و ایمن از مخاطرات طبیعی نگه داری و بخشی از آن ها هم برای نمایش عمومی کنار گذاشته خواهد شد.
بااین همه، معلوم نیست نمونه ها از کشور خارج خواهند شد یا خیر. شائو لانگ، زمین شناس سیاره ای در دانشگاه علوم زمین در ووهان و از مسئولان انتخاب محل فرود چانگ ای 5، بیان می نماید سازمان ملی فضایی چین از همکاری بین المللی و قراردادن نمونه ها دراختیار پژوهشگران خارجی به شرط همکاری آن ها با دانشمندان چینی حمایت می نماید.
پژوهشگران با ارسال درخواست به ناسا درباره قصدشان برای استفاده از نمونه های جمع آوری شده در مأموریت های آپولو، می توانند امکان دسترسی به این مواد را پیدا نمایند. هیزنگر امیدوار است که دسترسی به نمونه های چینی هم به همین ترتیب امکان پذیر باشد. بااین حال، شائو خاطرنشان می نماید که دانشمندان در مؤسسه های چینی نمی توانند به نمونه های آپولو دسترسی پیدا نمایند؛ زیرا دولت آمریکا ناسا را از همکاری مستقیم با چین منع نموده است.
نمونه های چانگ ای5 می تواند شکاف مهمی در شناخت دانشمندان از فعالیت آتشفشانی ماه پر کند. سنگ های گرد آوری شده در مأموریت های قمری پیشین ایالات متحده و شوروی نشان می دهند که این فعالیت روی ماه 3/5 میلیارد سال پیش به اوج رسید و سپس فروکش کرد و درنهایت متوقف شد. بااین حال مشاهدات از سطح قمری، منطقه های را آشکار نموده است که می توانند حاوی گذاره هایی آتشفشانی متعلق به یک یا دومیلیارد سال قبل باشند.
شائو می گوید: اگر نمونه های چانگ ای5 تأیید کند که ماه همچنان در جریان آن موقع فعال بوده است، تاریخچه ماه را بازنویسی خواهیم کرد. مطالعه ترکیب سنگ ها هم می تواند شرح دهد چه عاملی محرک این فعالیت حرارتی به مدتی چنین طولانی بوده است. ماه درمقایسه با زمین جرمی کوچک محسوب می گردد؛ درنتیجه، موتور گرمایی آن باید مدت ها پیش از کار افتاده باشد.
افزون براین، ماه برپایه روش شمارش دهانه ها مرجعی مهم برای معین تاریخ دیگر سیاره ها به شمار میرود. قانون کلی این است که منطقه ها قدیمی تر دهانه های بیشتر و عظیم تر دارند؛ درحالی که فراوانی و میزان دهانه ها در منطقه ها جوان تر کمتر است. با استفاده از نمونه های برداشت شده از ماه، به این سنین نسبی تاریخ های مطلق داده می گردد. بااین حال، هیچ نمونه ای از دوره بین 850 میلیون سال و 3/2 میلیارد سال پیش دردست نیست و چانگ ای 5 می تواند این شکاف را پر کند.
منبع: جام جم آنلاین